gislaved (ayakkabı) ne demek?

Gislaved, Türkiye'de, özellikle de kırsal kesimde 1930'lu yıllardan beri kullanılagelen lastik ayakkabının adıdır. GenellikleCızlavetveyaCislavet biçiminde de telaffuz edilir¹. Sanki bağcıkları ve sayası olan bir iskarpin gibi duran dış görünümüne rağmen bu ayakkabıların lastikten yekpare bir kalıp halinde tabanıyla birlikte preslendiği anlaşılmaktadır. Lastik çizmelerin konçsuz haline de benzerler. Renkleri genellikle siyahtır. Bu rengiyle ve sağlam görünümüyle adeta bir araba lastiğini andırır. Zaten İsveç'te otomobil lastiği üreten ve Gislaved adını taşıyan bir firma da mevcuttu ve yine İsveçte "Gislaved" adlı bölgede kurulmuştu. Ayakkabılar muhtemelen adını galoş da üreten bu firmadan alıyordu². Günümüzde Türkiye'de de aynı markayı taşıyan bir otomobil lastiği satılmaktadır.

Galoş türünden bu ayakkabılar şimdilerde farklı firmalar tarafından üretilseler de, ürün ismine dönüşmüş birçok marka isminde olduğu gibi, halk arasında yine Gislaved adıyla anılmaktadırlar.

Gislaved ayakkabılar çok ucuza maledildikleri için genellikle gelir seviyesi düşük insanlar tarafından tercih ediliyordu. Ayrıca içine su çekmemesi, çabucak kuruması, temizliğinin kolay, giyilip çıkartılmasının pratik olmasından dolayı tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yoğun yapıldığı kırsal bölgelerde yaygın olarak kullanıldı. Tek sakıncası izolasyon özelliği olmamasından dolayı ayakları sıcak tutmamasıydı. Bu nedenle Anadolu'da bazı yörelerde "soğuk kuyu" gibi alaycı isimlerle de anıldı ve bu dezavantajını aşmak için kışları yün çorapla giyilirdi. Bazı modelleri mest adı verilen ince deriden yapılmış adeta çorap gibi kullanılan ince tabanlı ev ayakkabılarının üzerine de giyiliyordu.

|SSCB'den 1923 tarihli bir lastik galoş satış posteri. |SSCB'den 1924 tarihli başka bir lastik galoş posteri. Dosya:Galosh.jpg|Günümüzde Avrupa'da satılan modern bir lastik galoş. Dosya:SWIMS Classic II.jpg|Günümüzde Avrupa'da satılan modern başka bir lastik galoş.